Mesafe uçuşlarındaki başarı; bulunan termal havanın, pilotu uçuş yapacağı bölgenin çok uzağına kadar götürecek güçte olmasıyla ilgilidir. Bulunan termal hava akımları gidilecek mesafeyi rahatlıkla iki katına çıkarabilir. Örneğin, yaklaşık 20 km’lik bir rüzgârlı havada, termal hava akımları yardımıyla 700 metreye çıktıktan sonra düz uçuşla kat edilecek mesafe, rüzgârın da yardımıyla en az 8 km olacaktır. Bu mesafe başlangıçta yeterli bir uzaklıktır.
Bu uçuşlar sırasında en zor olan nokta ise, “takip edilecek termale karar vermektir”. Bunu yaparken pilotun kendi kendine sorması gereken bazı sorular vardır. Geçilecek bölgede ne gibi riskler var? Bulunan termalle ne kadarlık bir mesafe geçilmek isteniyor? İrtifa, bu geçilecek mesafe için yeterli mi? Gidilen bölgede yeni bir termal bulma şansı var mı? Geri dönme şansı var mı?
Yükseleceklerini bilmek ve tayin etmek koşuluyla, gerçek anlamda başarılı olan pilotlar hangi irtifada oldukları konusunda pek fazla endişelenmezler. Bu pilotlar sabırla beklerler ve planladıkları yolda ilerler. Uzun mesafeler yapabilecek hava akımları ve arka arkaya bulunabilecek termaller olduğu için dağlık bölgelerde yapılan ilk mesafe uçuşları çok daha kolay ve verimlidir. Bu tür yerlerde sık sık rastlanan ve bir diğerinin kolayca yakalanabildiği termaller bulunmaktadır. Bununla birlikte bu bölgelerde karşılaşılan asıl zorluk, vadiler ya da derin yarıkların geçilmesi sırasında görülür.
Bu tür uçuşlarda yükseklik mesafe ile orantılı olduğu için, uçuş çok yavaş bir biçimde sürerken oldukça zayıf bir kaldırıcı termalle yükselmeye devam edilecek ya da ancak düz uçuşla irtifa korunabilecektir. Eğer alçalma başlarsa ya da çöküş miktarı çok fazla artarsa, yeni bir kaydırıcı termal bulununcaya kadar kanadın ulaşabileceği en büyük hızla ve arka rüzgârla o bölge hemen terk edilmelidir. Yamaç paraşütleri, termalden en iyi şekilde yaralanabilen hava araçlarıdır. Ancak hava hızı çok yavaş olduğundan mesafe yapabilmek için yeterince kaynak aramak ya da bastırıcılardan çabuk kaçabilmek konusunda bir o kadar da şansızlardır. Bu nedenle pilotların, uçuş sırasında zorlukla kazanılan irtifalar, bir anda kaybetmeye ya da gidilen yol üzerinde istenilen kaldırıcı havayı bulamama durumlarına da hazırlıklı olmaları gereklidir.
İniş
İlk olarak nereye iniş yapacağınıza karar verin. Bunu uçuş sırasında düşünmek seçeneğin fazla olmasını sağlar.
- İniş alanı tercihen engellerin bulunmadığı, türbülansa sebep olabilecek ağaç, bina ve tepelerden uzakta düz bir alan olmalıdır. Göz önünde bulundurmanız gereken diğer faktörler; hayvan ve insanlar, iniş yapılacak alandan çıkış kolaylığı ve uzak durulması gereken elektrik ya da telefon hatlarıdır. Alan ne kadar büyük ve boş olursa emniyetinizde o kadar artar. Bu nedenle seçimlerinizde bu hususlara dikkat edin.
- Planlanan hedefe yaklaşırken ve iniş anında kumanda iplerini bırakmayın ve son yaklaşmaya girdikten sonra; keskin dönüş, sert ve ani fren, stol, 360 `lik dönüşler, kesinlikle yapmayın.
- Rüzgara karşı yapılacak inişler kesinlikle yumuşak olur. Bu nedenle yerden en az 5 metre yukarıda rüzgara karşı dönün ve istikametinizi inişe kadar koruyun.
- Yere temastan hemen önce (1 - 2 metre yükseklikte) rüzgarın şiddetine bağlı olarak güçlü veya hafif fren yaparak(dinamik stol) inişi daha da yumuşatmak ve hızı azaltmak mümkündür. Ancak her uçuş birbirinden farklıdır. Tam olarak ne zaman ve ne şiddetle fren yapılacağını bulmak için sık sık uygulama yapın (dikkat: stol tehlikesi olduğundan bu hareket asla 1-2 metrenin üzerinde yapılmamalıdır).
- İniş yaptığınız alan çamurlu ya da pürüzlüyse veya diğer pilotların inmesi için alanı çabuk bir şekilde boşaltmanız gerekiyorsa, inişle beraber şişkin kanatla yürümeye ya da koşmaya devam edin ve kubbeyi kontrollü olarak temiz bir yere yıkmaya çalışın.
İnişte Dikkat edilecek Konular
Yere yaklaşma sırasında hızınızı arttırmayın. Hızı gereksiz yere arttırmak daha sert bir inişe neden olur.
- Frenleri kontrollü kullanın. Bazı pilotlar yere yaklaşırken yer hızını düşük tutma amacıyla, genellikle bilinçsiz bir şekilde aşamalı olarak frenleri aşağı çekerler. Bunun sonucunda farkına varmadan stola girebilir.
- İniş pozisyonunuzu bozmayın. Yine bazı pilotlar yer yaklaştıkça bilinçsizce bacaklarını yukarı doğru çekerler. Bacaklar pilotların iniş takımlarıdır ve yere ilk olarak ayaklar temas etmelidir.
- Yere inişte süratiniz fazlaysa koşarak hızınızı azaltın. İleri hız varken iki ayakla birden yere basmak düşmeye, dolayısıyla iniş kontrolünün kaybedilmesine neden olur.
İniş Yapılacak Yerin Görülmesi
Sakin ve istikrarlı havalarda `S` çizerek iniş yapmak. Herhangi bir engelin önündeki iniş alanına yaklaşma yapılırken engelin rahat ve emniyetli geçilebilmesi için mutlaka planlanan hedef görülmelidir.
Resim 1
Kalkış
- Yamaç paraşütün serileceği alanı kontrol edin. Kalkış pistini malzemeye zarar verebilecek ve kalkışı zorlaştıracak çalı çırpı, diken, taş, vs. engellerden arındırın.
- Kubbeyi sel ağızları açık, yay şeklinde ve tam olarak rüzgara karşı serin.
- İplerin açık olduğundan ve kolonların düzgün takıldığından emin olun.
- KontroL (fren) iplerini kontrol edin.
- Kask ve harnes bağlantılarını (göğüs ve bacak kolonlarını). Botların bağcıklarının bağlı olup olmadığını gözden geçirin.
- Rüzgar şiddetini ve yönünü kontrol edin.
- Kalkış alanının boş ve emniyetli olduğunu görün.
- Kollarınızı geride tutarken öne doğru hafifçe eğilin düz kalkışta en önemli nokta, vücudun öne doğru eğilmesidir.) ve gücünüzü tüm vücudunuza yayın.
- Öne doğru hareketlenin ve kalkış için tuttuğunuz ön kolonları kubbe baş üzerine gelinceye kadar kontrollü ve kuvvetli bir şekilde çekin (bu işlem sırasında kollar, kubbenin kalkışıyla birlikte yukarı doğru kaldırılmalıdır).
- Kubbe baş üzerine yaklaştığında (kolonlardaki basıncın azaldığını hissettiğinizde) ön kolonu bırakın ve kubbe kontrolünü yapın. Ön kolonları çekerken kollarınız dirseklerden kırılmamalı ve vücudunuzun önüne geçmemelidir. Gücü sadece kollarınızdan değil, tüm vücudunuzla ve koşarak elde etmelisiniz.
- Kubbenin ve iplerin baş üzerinde düzgün ve tam olarak açık olduğunu gördükten sonra ileriye doğru düz bir hatta koşun. Bunu yaparken normal seyrinizi bozmamaya yada yavaşlamamaya özen gösterin. Kalkış için gerekli olan minimum hız (sıfır rüzgarda) 14 km/h`dir. Hızınız arttıkça kubbedeki basınçta artar, dolayısıyla kalkışınızda buna bağlı olarak kolaylaşır.
- Maksimum koşu hızına geldiğinizde frenleri hafifçe çekerek kanadın hücum açısını yükseltin ve kalkışa kadar koşuya tereddütsüz devam edin.
- Eğer kubbe düzgün ve tam olarak açık değilse bu durumu düzeltmeye çalışın ya da duruma göre gerektiğinde kalkışı hemen iptal edip yeniden deneyin.
Düzeltmeler
Seller düzgün bir şekilde havayla dolduktan sonra ön kolonları bırakın, kapanan taraf varsa sert bir şekilde o bölüme frenlerle pompalama yapın. Pompalama işlemi kubbenin iç basıncını arttırdığı için kapanan kısımların açılmasını sağlayabilir. Tam açılmamış bir kanatla hiçbir zaman kalkış yapmayın. Bunu gözardı etmek hem tehlikeli hem de çok risklidir.
- Koşma işlemine kubbe başınızın üzerinde düzgün ve açıkken başlayın. Kubbenin öne doğru geçeceğini hissediyorsanız bunu zamanında fren yaparak engelleyin. Kanat ancak pilotun tepesinde tam olarak açık ve düzgün olduğu zaman uçuşa hazır olacaktır.
- Eğer kubbe kalkış koşusu sırasında yana doğru yatarsa, çapraz bir şekilde kubbenin yattığı tarafın altına doğru koşarak ve aksi taraftaki fren ipini kullanarak kubbeyi baş üstüne getirin ve rüzgara karşı yeniden dengeleyin. Böyle bir durumda kubbe takip edilmezse dengeleme işlemi çok zorlaşır veya imkansızlaşır.
- Yamaç paraşütün gitmesi gereken yönden sapması durumunda, yönünüzü gerekli kumanda ipini kullanarak mutlaka yeniden sağlayın, aksi taktirde kalkıştan vazgeçin.
- Yetersiz hız, koşuyu yarıda bırakma ve erken oturma gibi normal olmayan durumlarda kubbede gereken iç basınç sağlanamayacağından kalkış çok zorlaşacak, gecikecek ya da imkansızlaşacaktır. Bu nedenle bu tür hareketlerden ve çekingenliklerden her zaman kaçının.
- Kötü olan kalkışların sebebi çoğunlukla yamaç paraşütün yere düzenli ve doğru bir şekilde serilmemesidir. Bu nedenle hazırlık safhasında serme işlemini özenle yapın.
Önemli Not: Kalkış kontrollerini ve kubbe kontrolünü yapmadan asla kalkış yapmayın.
Kaynak: Orhan ÖZGÜLBAŞ
.jpg)
